पांचजन्य वृत्तपत्र

1970 च्या दशकानंतर महाराष्ट्रातल्या शेतकर्‍यांची स्थिती एकदम खालावत गेली. मात्र 1985 ते 90 च्या नंतर काही शेतकर्‍यांची स्थिती चांगली सुधारली. त्या सुधारण्याची कारणे पाहिली तर एक गोष्ट लक्षात येते की, त्यांच्या स्थितीमध्ये फळांच्या लागवडीमुळे फरक पडलेला आहे.

A{^ZoVm gb‘mZ ImZMr gwnahrQ> bìhñQ>moar R>abobm “Voao Zm‘’ hm {gZo‘m nmhVmZm AmOhr Mmh˶m§À¶m S>moù¶mV Amly XmQy>Z ¶oVmV. ¶mM {gZo‘mVrb “Voao Zm‘’ ¶m Jmʶmdarb S>mÝg nmhÿZ A{^ZoÌr H$VarZm H¡$’$bm XoIrb aSy> Amdabo Zmhr Am{U ˶m‘wio EH$m emoMo eyQ>tJ Wm§~dmdo bmJbo. “Q>m¶Ja qOXm h¡’ ¶m {gZo‘mÀ¶m à‘moeZgmR>r gb‘mZ- H$V[aZmMr OmoS>r “S>mÝg M°pån¶Z’¶m emo‘ܶo Jobr hmoVr. ¶m emo‘ܶo AZoH$ ñnY©H$ gb‘mZ H$V[aZmÀ¶m Jmʶmda …

ZmVmi Am{U ZdrZ dfm©À`m AmJ_Z `m_wio {S>g|~a _{hZm Amnbo Img _hËd {Q>H$dyZ Amho. `mM H$mimV ~m°crdyS>_Ü`ohr ~arM MT>mAmoT> {XgyZ `oVo. AZoH$ ~S>çm ñQ>maH$mñQ>Mo, {~J~OoQ> {MÌnQ> `m H$mimV à{gÕ Ho$co OmVmV. Ë`mVyZ Mm§Jcr cT>mB©hr nmhm`cm {_iVo. _mÌ B{Vhmgmda ZOa Q>mH$cr Va Ago cjmV `oB©c H$s {S>g|~a _{hÝ`mda Am_ra ImZMrM OmXÿ OmñV Mmccocr Amho. Yy_, nrHo$, X§Jc hr `mMr CXmhaUo gm§JVm `oVrc. …

emoco’ {MÌnQ>mV S>mHy$ Jã~aqgJ åhUVmo, “Omo S>a J`m, g_Pmo _a J`m’. hm g§dmX Iyn JmObm. ho dmŠ` CÚmoOH$mbmhr bmJy hmoVo. VgoM AmnU EH$ OmhramV nm{hbr Agob, Ë`mV åhQ>bo H$s, {^Vr gdmªZmM dmQ>Vo, na§Vw qOH$Vmo VmoM Omo {^VrMm g_W©nUo gm_Zm H$aVmo. AerM H$mhr pñWVr ì`dgm`mVhr AgVo. ã`yamo Am°\$ bo~a ñQ>°{Q>pñQ>ŠgÀ`m _Vo, Ho$di {^VrnmoQ>r gw_mao 50 Q>¸o$ bhmZ ì`dgm{`H$ n{hë`m Mma dfm©À`m …

n¡emgmR>r hnmnboë`m EH$m _wbmZo Ë`mMo XþnmaMo OodU hmoVmM Amnë`m AmB©bm EH$ {MÇ>r {b{hbr d Ë`mV Ago Z_yX Ho$bo H$s, AmB© Ë`mMo n§Mdrg én`o XoUo bmJVo. Ë`mZo AJXr Vnerbdma {hemo~hr {b{hbm- é. 5 KamÀ`m PmS>bmoQ>rH$[aVm, é. 5 ^m§S>r YwVë`mMo, é. 15 A§JUmMr ñdÀN>Vm Ho$ë`mMo…{MÇ>r dmMyZ AmB©bm Y¸$mM ~gbm. na§Vw {VZo _wbmbm AÔb KS>dm`Mo R>a{dbo. Ë`mÀ`m {MÇ>rÀ`m ~Xë`mV, amÌr AmB©Zo OodUmÀ`m Q>o~bmda …

g§d¡Ym{ZH$ ì¶dñWo‘ܶo bmoH$à{V{ZYr gd©gmYmaU {ZdS>‘wH$sVyZ {ZdS>bo OmVmV. ˶m§À¶mda amÁ¶ Mmb{dʶmMr O~m~Xmar Agë¶mZo ˶m§Zm {deof A{YH$ma ~hmg Ho$bobo AmhoV. ˶m A{YH$mamMm dmna H$éZ ˶m§Zm ZmJ[aH$m§Mr H$m‘o ‘mJu bmdmdr bmJVmV. ˶m‘wio ˶m§Zr gm§{JVbobo H$m‘ {Z¶‘mV ~gUmao Agob Va Vo OZgodH$mbm H$amdo bmJVo. bmoH$à{VYr d ZmoH$aemhr {‘iyZ amÁ¶H$ma^ma gwé AgVmo. na§Vw AZoH$ doim bmoH$à{V{ZYr Am{U ZmoH$aemhr‘ܶo ‘mZmn‘mZ, A{YH$mam§Mo dmQ>n ¶mdéZ Ywgnyg gwé AgVo. …

O`-namO`mM§ nmaS>§… H$Yr BH$S>§, H$Yr {VH$S>§… nU Varhr AmnUM H$go `mo½` AmhmoV, ho nQ>dyZ XoD$Z AIoan`ªV qIS> bT>dV amhU§ gÜ`m {H$Vr An[ahm`© R>ab§` Zm! bmoH$emhrV Amnbr ~mOy nQ>dyZ XoÊ`mMm A{YH$ma gdmªZm AgVmo. na§Vw gm_mÝ`V… XmoZ {ZU©` _ZmnmgyZ _mÝ` AmhoV, Ag§ gm§Jmd§ bmJV§. EH$ åhUOo Ý`m`mb`mMm Am{U Xþgam OZVoMm! na§Vw h„r `mhr {ZU©`m§dê$Z amOH$s` ZoVo MT>mAmoT>rZ§ ^mî` H$aVmV. noemZ§ dH$sb Agbobo …

^mOnm gaH$maZo Aa~r g‘wÐmV N>ÌnVr {edmOr ‘hmamO ¶m§Mo ñ‘maH$ V¶ma H$aʶmgmR>r n§VàYmZ Za|Ð ‘moXr ¶m§À¶m hñVo ^y{‘nyOZ Ho$bo Amho. ¶m {Z¶mo{OV {edñ‘maH$mMo n§VàYmZ ‘moXr ¶m§À¶m hñVo Ho$bo “ObnwOZ’ ^y‘rnyOZM hmoVo, Ago ñnï> H$arV ¶m ñ‘maH$mÀ¶m H$m‘mbm {edO¶§Vrnydu àma§^ hmoB©b, Aer ‘m{hVr amÁ¶mMo gmd©O{ZH$ ~m§YH$m‘ ‘§Ìr M§ÐH$m§V nmQ>rb ¶m§Zr {Xbr. {dYmZn[afX gXñ¶ O¶d§Vamd OmYd ¶m§Zr {Z¶‘ 93 AÝd¶o “{edñ‘maH$mMo H$m‘ H$Yr …

N>ÌnVr {edmOr ‘hmamO eoVH$ar gÝ‘mZ ¶moOZoV§J©V EH§$Xa 69 bmI bm^m϶mªn¡H$s {dX^©, ‘amR>dmS>çmVrb amÁ¶mVrb 48 bmI eoVH$è¶m§Mr H$O©‘m’$s d AZwXmZmMr àH$aUo ~±H$mH$S>o XoʶmV Ambr AgyZ ¶mVrb 34 bmI bm^m϶mªÀ¶m Im˶mV AmVmn¶ªV 23 hOma 300 H$moQ>r én¶o H$O©‘m’$snmoQ>r XoʶmV Ambo AmhoV. ¶mVrb 13.77 bmI Im˶mV AZwXmZmMr a¸$‘ XoʶmV Ambr Amho, Aer ‘m{hVr ‘w»¶‘§Ìr Xod|Ð ’$S>Udrg ¶m§Zr {Xbr. {dX^m©gh amÁ¶mVrb ~m|S>Air VwS>VwS>çm‘wio ZwH$gmZ …

Xoe^amMo bj bmJyZ am{hboë¶m JwOamV‘ܶo AIoa ^mOnmZo {dO¶ {‘idbm Amho. ˶m‘wio “{ZH$mb Y¸$mXm¶H$ bmJob’ ¶m amhþb Jm§YtÀ¶m Am{U Aݶ amOH$s¶ {díbfH$m§À¶m A§XmOmbm N>oX Jobm Amho. 2012 À¶m VwbZV ^mOnmMr ‘Vm§Mr Q>¸o$dmar dmT>br Amho ho {deof åhUmdo bmJob. H$maU nmM doim gÎmmnXr am{hë¶mZ§Va A±Q>r BÝH$å~grMm YmoH$m àM§S> ‘moR>m AgVmo. ‘mÌ ghmì¶m§Xm gÎmm {‘idyZ ^mOnmZo Amnm daMî‘m XmIdyZ {Xbm Amho. amhþb Jm§YtÀ¶m …