विशेष

निम्न वर्धा सिंचन प्रकल्पासाठी भूसंपादनानंतर त्या जमिनीचा वाढीव मोबदला देण्याची मागणी करीत वर्धा जिल्ह्यातील बोरगाव हातलाचे विश्वास शिरपूरकर यांनी न्यायालयात खटला दाखल केला आहे. 80 वर्षे वय झालेले शिरपूरकर गेल्या सोमवारी वर्धा न्यायालयात तारखेवर गेले असता तेथे हृदयविकाराने त्यांचा मृत्यू झाला.

1970 च्या दशकानंतर महाराष्ट्रातल्या शेतकर्‍यांची स्थिती एकदम खालावत गेली. मात्र 1985 ते 90 च्या नंतर काही शेतकर्‍यांची स्थिती चांगली सुधारली. त्या सुधारण्याची कारणे पाहिली तर एक गोष्ट लक्षात येते की, त्यांच्या स्थितीमध्ये फळांच्या लागवडीमुळे फरक पडलेला आहे.

^mOnm gaH$maZo Aa~r g‘wÐmV N>ÌnVr {edmOr ‘hmamO ¶m§Mo ñ‘maH$ V¶ma H$aʶmgmR>r n§VàYmZ Za|Ð ‘moXr ¶m§À¶m hñVo ^y{‘nyOZ Ho$bo Amho. ¶m {Z¶mo{OV {edñ‘maH$mMo n§VàYmZ ‘moXr ¶m§À¶m hñVo Ho$bo “ObnwOZ’ ^y‘rnyOZM hmoVo, Ago ñnï> H$arV ¶m ñ‘maH$mÀ¶m H$m‘mbm {edO¶§Vrnydu àma§^ hmoB©b, Aer ‘m{hVr amÁ¶mMo gmd©O{ZH$ ~m§YH$m‘ ‘§Ìr M§ÐH$m§V nmQ>rb ¶m§Zr {Xbr. {dYmZn[afX gXñ¶ O¶d§Vamd OmYd ¶m§Zr {Z¶‘ 93 AÝd¶o “{edñ‘maH$mMo H$m‘ H$Yr …

N>ÌnVr {edmOr ‘hmamO eoVH$ar gÝ‘mZ ¶moOZoV§J©V EH§$Xa 69 bmI bm^m϶mªn¡H$s {dX^©, ‘amR>dmS>çmVrb amÁ¶mVrb 48 bmI eoVH$è¶m§Mr H$O©‘m’$s d AZwXmZmMr àH$aUo ~±H$mH$S>o XoʶmV Ambr AgyZ ¶mVrb 34 bmI bm^m϶mªÀ¶m Im˶mV AmVmn¶ªV 23 hOma 300 H$moQ>r én¶o H$O©‘m’$snmoQ>r XoʶmV Ambo AmhoV. ¶mVrb 13.77 bmI Im˶mV AZwXmZmMr a¸$‘ XoʶmV Ambr Amho, Aer ‘m{hVr ‘w»¶‘§Ìr Xod|Ð ’$S>Udrg ¶m§Zr {Xbr. {dX^m©gh amÁ¶mVrb ~m|S>Air VwS>VwS>çm‘wio ZwH$gmZ …

Xoe^amMo bj bmJyZ am{hboë¶m JwOamV‘ܶo AIoa ^mOnmZo {dO¶ {‘idbm Amho. ˶m‘wio “{ZH$mb Y¸$mXm¶H$ bmJob’ ¶m amhþb Jm§YtÀ¶m Am{U Aݶ amOH$s¶ {díbfH$m§À¶m A§XmOmbm N>oX Jobm Amho. 2012 À¶m VwbZV ^mOnmMr ‘Vm§Mr Q>¸o$dmar dmT>br Amho ho {deof åhUmdo bmJob. H$maU nmM doim gÎmmnXr am{hë¶mZ§Va A±Q>r BÝH$å~grMm YmoH$m àM§S> ‘moR>m AgVmo. ‘mÌ ghmì¶m§Xm gÎmm {‘idyZ ^mOnmZo Amnm daMî‘m XmIdyZ {Xbm Amho. amhþb Jm§YtÀ¶m …

{dX^m©Vrb eoVH$è¶m§À¶m àíZmda Am. S>m°. A{Zb ~m|S>o ¶m§Zr {dYmZg^oV ~wYdmar {deof àñVmd {Xbm. ˶m‘ܶo ~m|S>o ¶m§Zr {dX^m©Vrb eoVH$è¶m§gmR>r Z¡g{J©H$ eoVr C’$¶wº$ Agë¶mMm XmIbm {Xbm. qgMZmÀ¶m gw{dYm, gmoba EZOuda H¥${fn§n, ‘Ëñ¶{dkmZ ‘hm{dÚmb¶ A‘amdVr {d^mJmV ñWmnZ H$aUo AmXr ‘wÔo MM}gmR>r ‘m§S>bo AmhoV. AmKmS>r gaH$maZo 2006 ‘ܶo {Xboë¶m H$O©‘m’$sMm bm^ {dX^m©Vrb AmË‘h˶mJ«ñV eoVH$è¶m§EodOr npíM‘ ‘hmamï´>mVrb ~mJm¶VXmam§Zm Pmbm, Agm Amamonhr ˶m§Zr Ho$bm. {dYmZg^m {Z¶‘ …

gaH$mabmM {d{Y‘§S>imV H$m‘H$mO ZH$mo Amho, Ago H$Yr KS>V Zmhr. na§Vw ZmJnya {hdmir A{YdoeZmV ~wYdmar {dYmZ n[afXoV KS>br. gÎmm njmÀ¶m gXñ¶m§Zr dob‘ܶo JXmamoi Ho$bm. ˶m§Zm {damoYH$m§Zr à˶wÎma XoʶmMm à¶ËZ Ho$bm. {damoYH$ àM§S> JXmamoi KmbyZ EImÚm ‘wÚmda gaH$mabm KoéZ H$m‘H$mO ~§X nmS>V Agë¶mMo {MÌ EìhmZm {XgyZ ¶oVo. na§Vw gÎmmYmè¶m§ZrM Jm|Yi KmbyZ n[afXoMo H$m‘H$mO ~§X nmS>ʶmMm {d{MÌ àH$ma AmO KS>bm. {Z¶‘ 289 AÝd¶o …

cmoH$g^oMr “go_r \$m`Zc’ _mZë`m Jocoë`m JwOamV {ZdS>UwH$sMr MMm© gÜ`m Xoe^amV gwê$ Amho. n§VàYmZ Za|Ð _moXtMr à{Vð>m Oer nUmbm bmJbr Amho, Ë`mMà_mUo H$m±J«ogÀ`m AÜ`jnXr bdH$aM {damO_mZ hmoV Agboë`m amhþb Jm§YtMr eº$shr nUmbm bmJbr Amho. àñWm{nV{damoYr bmQ>ogh AZoH$ _wÔo `m {ZdS>UwH$sV MM}bm Ambo. VrZ _{hÝ`m§nydu OZ_V MmMUrMm Omo H$b hmoVm, Vmo eodQ>À`m {Xdgm§V doJmZo {\$aë`mMo {Xgbo. _mÌ E[ŠPQ> nmoëg_YyZ ^mOnmMrM gÎmm `oUma …

_amR>m g_mOmÀ`m _mJUrà_mUo Ah_XZJa {Oëhm Ý`m`mb`mZo H$monS>u `oWrb Aënd`rZ ~bmËH$ma d IyZàH$aUr {VÝhr AmamontZm \ merMr {ejm R>moR>mdUbr Amho. VgoM 20 hOma ê$n`o X§S> ^am`Mm Amho. Vmo Z ^aë`mg A{V[aº$ {ejm R>moR>mdÊ`mV Ambr Amho. Ý`m`mb`mZo hm {ZH$mb 29 Zmoìh|~a amoOr Kmo{fV Ho$bm. `m {ZH$mbmZo gaH$mar dH$sb A°S>. C‚db {ZH$_ `m§À`m {eanoMmV AmUIr EH$ Vwam amodbm Jobm Amho. Ah_XZJa {Oëhm Ý`m`mb`mZo …

H$monS>uVrc ~cmËH$ma Am[U IyZ àH$aUr VrZhr AmamontZm {Oëhm Am{U gÌ Ý`m`mc`mZo \$merMr {ejm gwZmdcr Amho. dmT>V Mmccoë`m AË`mMmamÀ`m Am{U ~cmËH$mamÀ`m KQ>Zm nm{hë`m Va H$monS>u àH$aU ho {h_ZJmMo EH$ Q>moH$ Agë`mMo cjmV `oVo. `m àH$aUmMm {ZH$mc XrS> dfmªV cmJcm Agcm Var AZoH$ àH$aUm§_Ü`o à{H«$`mË_H$ {Xa§JmB© {XgyZ `oVo. VgoM {H$Ë`oH$ Amamonr {ZXm}f gwQ>coco nmhm`cm {_iVmV. `mMo H$maU Amnë`mH$S>rc `§ÌUm§_Ü`o g_Ýd`mMm A^md Amho. …